Elektriğin icat edildiğini söylemek doğru değildir. Keşfedildiğini ve onu kullanmanın yolları geliştirildiğini söyleyebiliriz. Elektriği kim keşfetti ve ne zaman keşfedildi?
Günlük cihazlardan herhangi birini düşünün. Çoğu elektrik gücüyle çalışıyor. Elektriği her an kelimenin tam anlamıyla kullanıyoruz! Herhangi bir zamanda etrafınıza bakarsanız, elektrik kullanan en az bir cihaz bulacaksınız!
‘Elektriği kim icat etti?’ sorusuna tek kelimelik bir cevap yok. Elektriğin keşfi, günümüzde elektrik gücünün kullanılmasına yol açan bir icat zinciriydi.
Yıldırım, en saf ve en temel elektrik şeklidir. Bu enerjiyi günlük kullanıma getirmek için büyük çaba gerekiyordu.Bu yazımızda, elektriğin bugünlere nasıl geldiğini ve elektrik tarihindeki en önemli isimlerden bazılarını veriyoruz.
Benjamin Franklin ,fırtına sırasında uçurtma uçurduğu bilinen bir deneyi ile tanınır.
- Milet Thales, kehribarın sürtünme üzerine şarjı hakkında yazdığı zamana baktığımızda, elektrik icadı M.Ö. olmuştur. şimdi ise statik elektrik dediğimiz şeydir.
- 1600 yılında William Gilbert Yunanca ‘amber’ kelimesini İngilizce ‘elektrik’ kelimesine çevirdi. O, bu kelimeyi ilk kez kullandı.
- Otto von Guericke, 1660 yılında statik elektrik üreten bir makine icat etti.
- 1675 yılında Robert Boyle vakum yoluyla iletilen elektrik çekim ve itme kuvvetlerini gözlemledi.
- Stephen Gray’in 1729’da elektrik iletimini keşfi, elektrik fikrine yeni bir boyut kazandırdı.
- 1733 , Charles Francois du Fay’ın elektriğin iki şekilde geldiğini öğrendiği yıl oldu. Onları reçineli (-) ve camsı (+) olarak adlandırdı. Daha sonra Benjamin Franklin ve Ebenezer Kinnersley tarafından negatif ve pozitif olarak yeniden adlandırıldı.
- 1745 yılında , Pieter Van Musschenbroek Leyden kavanoz icat etti. Bir Leyden kavanozu, bir anda deşarj edilebilen statik elektrik depoladı.
- Elektrik tarihindeki en büyük keşiflerden biri Elektromanyetik İndüksiyon’du. Elektrik akımlarının nasıl çalıştığını anlamasına yol açtı.
- 1747’de William Watson bir Leyden kavanozunun bir devreden nasıl boşaltılabileceğini gösterdi. ‘Akım’ ve ‘Devre’ terimlerinin anlaşılması, daha ileri deneyler için bir atılım oldu.
- 15 Haziran 1752’de Benjamin Franklin, yıldırım sırasında uçurtma uçurma deneyi ile yıldırımın elektrik olduğu teorisini tanıttı. Elektrikle yaptığı çalışmaları takdir ederek Franklin, Kraliyet Cemiyeti Üyesi seçildi ve 1753’te Copley Madalyası ile onurlandırıldı.
- Michael Faraday bir mıknatısın bir tel bobin içine taşınmasının elektrik üretebileceğini keşfetti. Daha sonra ilk elektrik motorunu yapabildi. Sonra bir jeneratör ve bir transformatör yaptı. Bu onun elektromanyetizma alanına yaptığı değerli katkı haline geldi.
- İngiltere’den Henry Cavendish, Fransa Coulomb ve İtalyan bir doktor olan Luigi Galvani elektriğin pratik kullanımının tasarlanmasına katkıda bulundu.
- İletkenlik kavramı, bir maddenin elektrik akımı taşıma kabiliyeti ile ilgilidir. Henry Cavendish, 1747’de çeşitli malzemelerin iletkenliğini ölçmeye başladı ve sonuçlarını yayınladı.
- Coulomb elektrikli gövdeler arasındaki cazibeyi matematiksel olarak ifade etti. Bu, elektrikle ilgili niceliksel çalışmanın temelini attı.
- 1786’da Luigi Galvani, sinir uyarılarının elektriksel temeli olarak şimdi tanıdığımızı kurdu. Galvani, kurbağa kaslarının seğirmesini elektrostatik bir makineden kıvılcımla gösterdi.
- İtalya’dan Girolamo Cardano, belki de ilk kez yazıları aracılığıyla elektrik ve manyetik kuvvetler arasında ayrım yaptı.
- Volta, kimyasal reaksiyonların katot ve anot oluşturmak için kullanılabileceğini keşfetti. Aralarındaki elektrik potansiyeli farkı, aralarındaki bir akımın akışına yol açabilir. Potansiyel fark birimi onuruna ‘volt’ olarak adlandırılmıştır.
- Thomas Edison elektriğin kullanılmasına büyük katkıda bulundu. Elektrikli ampulü uzun süreli keşfiyle bilinmektedir.
- Nispeten yakın tarihli ( 19. yüzyıl ) ancak elektriğin keşfi ve kullanımına çok önemli bir katkı ticari elektriğin gelişmesidir. Şu an evlerimizde ve iş yerlerinde kullandığımız elektriğin dağıtımını bulan tek kişi, mekanik ve elektrik mühendisi ve mucit Nicola Tesla‘dır. Çalışmaları, alternatif akım kullanan modern elektrik sistemlerinin geliştirilmesine yol açtı.
Böylece görüyoruz ki, elektrik tarihi Milattan önceki dönemden günümüzün Bilgisayar çağına kadar uzanmaktadır.
