Led Teknolojisi

Günümüzün aydınlatma teknolojisi olan led artık hayatımızda birçok yerde karşımıza çıkıyor bu yazımızda led’in yapısını ve günümüzde nerelerde kullandığımızı inceleyeceğiz.

Led Nedir?

LED, ingilizce’de Light Emitting Diode kelimelerinin kısaltılmış halidir ve “Işık Yayan Diyot” anlamına gelir. LED’ler elektrik enerjisini ışığa dönüştüren yarı iletken devre elemanlarıdır. LED’lerin genel görünüşü yandaki gibidir.

LED’lerin ortama yaydığı ışığın frekansı, spektrumun görünür ışık bölgesine denk düşer. Bununla birlikte gözle görülemeyen frekansta ışık yayan kızılötesi (infrared,IR) veya morötesi (ultraviole,UV) LED’ler de vardır.  LED’in ışık yayma mekanizmasının iyi anlaşılması için kuantum fiziği, kimya, elektronik ve optik alanlarında bilgi sahibi olunması gereklidir.

LED’in en önemli kısmı yarı iletken malzemeden oluşan ve ışık yayan LED çipidir. LED çipi noktasal bir ışık kaynağıdır ve kılıf içine yerleştirilmiş yansıtıcı eleman sayesinde ışığın belirli bir yöne doğru yayılması sağlanır. Şeffaf kılıflı bir LED’e dikkatli bakılırsa LED çipi gözle görülebilir.

LED’lerin yaydığı ışık, LED çipi içerisindeki yarı iletken katkı maddeleri ile ilgilidir. LED’in hangi renkte ışık yayması isteniyorsa galyum, arsenit, alüminyum, fosfat, indiyum, nitrit gibi kimyasal malzemelerden uygun oranda yarı iletken malzemeye katkı yapılır (GaAIAs, GaAs, GaAsP, GaP, InGaAIP, SiC, GaN). Böylece LED çipinin istenen dalga boyunda ışıma yapması sağlanır. Örneğin kırmızı renk (660nm) için GaAlAs, sarı renk (595nm) için InGaAIP, yeşil renk (565nm) için GaP, mavi renk (430nm) için GaN kullanılır.

LED imal eden firmalar kataloglarında LED’in yaydığı ışığın dalga boyunu vermektedir. LED çipinde kullanılan katkı maddesine bağlı olarak aynı renkli LED’lerin dalga boyu farklı olabilmektedir. Örneğin InGaAlP katkılı LED 640nm dalga boyunda; GaAlAs katkılı LED 660nm dalga boyunda; GaP katkılı LED ise 700nm dalga boyunda kırmızı ışık yayar.

İlk Led

İlk yapılan LED kırmızıydı. Bu istenerek yapılan bir şey değildi. Pozitif ve Negatif katman arasındaki katkı maddesi LED’in hangi renkte yanacağını belirler ve her renk için farklı çalışma gerilimi vardır. İlk yapılan LED’lerin kırmızı olmalarının sebebi katkı maddesinin Galyum arsenit fosfit olmasından kaynaklanır. Bu yüzden LED’in ilk üretildiği dönemlerde yapılan göstergeler kırmızı ışık yayıyorlardı ve hala günümüzde kullandığımız birçok açma-kapama düğmeleri bu nedenle kırmızı renkte yapılmaktadır.

Yeni nesil LED’ler bir gökkuşağındaki renklerin hepsine sahiptir ama LED’lerin var olduklarının ilk 10 yılında kırmızı renkteydiler.

Led ler,hayatımızın artık her yerinde bir şekilde karşımıza çıkıyor. Evimizdeki televizyonlar , kol saatleri, sokak lambaları, reklam tabelaları, araba sinyal ve farları, led floresanlar, led ampüller,şerit ledler, led projektörler, led wall washerler, ve bunun gibi bir çok led ürünler…

Ve bu ürünler, tarihi eser led aydınlatma, köprü aydınlatma, cadde sokak aydınlatma, bar, disko, alışveriş merkezi, havuz, ağaç ve bir çok nesneyi aydınlatmaktadır.

İlk Led Saat

Dünyanın ilk LED sistemine  sahip saati 1972 yılında Hamilton Watch Company tarafından Pulsar adı altında üretildi. Kırmızı renkli LED ekran içeren bu saatte bataryayı korumak için 1.5 saniye sonra ekran uyku moduna geçiyordu.

İlk Led El Feneri

1993 yılında, Shuji Nakamura parlak mavi LED’leri ve sarı fosforu kullanarak beyaz bir el feneri yaptı ve bir atılımı başlattı. Bu yeni renk ile yeni uygulamaların da yolu açılmış oldu.

Led Ampuller

LED Ampuller diğer ampullere oranla % 90′ a varan tasarruflar sağlarlar. Ayrıca katı olduklarından ve hareketli parçaları olmadığından darbe ve sarsıntılara karşı bilinen ampullere göre daha dayanıklıdır ve daha uzun ömürlüdür. Soğuk çalıştıkları için kullanılan ortamda ısı artışına yol açmazlar.Cıva içermezler ve çevreye zarar vermezler.

Led Ampulü Diğerlerinden Farklı Kılan Özellikler

1. Uzun ömürlüdürler (100.000 saate kadar ömürleri vardır).
2. Yüksek verimli aydınlatma sağlarlar.
3. Çok düşük sıcaklık ve düşük ışık kirliliğine sahiptirler.
4. Tek veya bir çok renk bir arada kullanılabilirler.
5. Kolay kurulma özelliklerine sahiptirler.
6. Bakıma ihtiyaç duymazlar.
7. Cıva, kurşun v.b. Ağır metaller içermez, Çevre dostudur.
8. Geleneksel flouresant lambasına karşın ortalama 1/10 güç tüketimi yaparlar.
9. LED’ler çeşitli aparatlarla birlikte kullanılıp verimliliği ve görselliği artırılabilmektedir.

Şerit Led

İç ve dış dekorasyonda sıkça kullanılan bu Şerit LED, esnek,katı ve su geçirmez olması ile de havuz aydınlatmalarında da rahatlıkla kullanılmaktadır. 12V gibi düşük bir voltaj değeriyle rezistansa ihtiyaç duymazlar ve PCB zemine de doğrudan monte edilebilir.

Işıklı Boyama (wall washerler)

LEDleri dekoratif olarak son zamanlarda büyük yüksek binaları ışıkla boyama (wall washer) adı verilen ışıklandırma ile dekoratif, duvar yıkama, bina, kulüp, otel, sahne, park, plaza, ticari binalar, sanat galerileri gibi yerler LEDlerle aydınlatılır.

Reklamcılıkta Led