Plastik, çeşitli ürünler yapabilmek için çok yönlü olarak kullanılan malzemelerden biri olarak piyasaya çıkmıştır.
Günümüzde plastik, oyuncaklardan uzaycılığa kadar çeşitli ürünlerin yapımında kullanılmaktadır. Plastiğin çok yönlü olması, su direnci, daha düşük maliyeti ve imalat kolaylığı açısından daha çok tercih edilme sebebi olmuştur.
Ahşap, deri ve cam gibi birçok malzemenin yerini almıştır.Hepimiz plastiği günlük yaşamımızın neredeyse her yerinde kullanmaktayız.
Plastiğin Sınıflandırılması
Kimyasal yapıya göre, plastik çeşitli tiplerde sınıflandırılmaktadır. Bunlar; akrilik, polyester, silikon, poliüretan ve halojenli plastiklerdir. Ürün tasarımını etkileyen özelliklere göre sınıflandırılması durumunda; termoplastik, termoset, elastomer, yapısal, biyolojik olarak parçalanabilir ve elektriksel olarak iletkendir.
Plastik ayrıca üretim yöntemi veya fiziksel özellikler temelinde de sınıflandırılabilir.Kısacası,plastiğin sınıflandırılması için çeşitli kriterler vardır.
Plastik Çeşitleri ve Geri Dönüşüm
Plastik, çok yavaş parçalanan malzemedir. Atılan plastiğin doğada 100 ila 500 yılda bozulduğu söylenmektedir.Bu nedenle bir çok ülkede olduğu gibi, ülkemizde de 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren çevre duyarlılığı açısından poşetler marketlerde para ile satılmaya başlanmıştır.Dünyanın hemen her yerinde plastik geri dönüşümü teşvik edilmektedir.
Bununla beraber farklı plastik türleri farklı geri dönüşüm yöntemleri gerektiriyordu. Çeşitli ülkelerde kullanılan plastiği sınıflandırma açısından evrensel bir standart yoktu. 1988 yılında Plastik Endüstrisi Birliği adındaki kuruluş sınıflandırma sembol kodunu tasarladı.
Sembol kodları içerisinde 1 ila 7 arasında değişen sayıların olduğu bir ok üçgeninden oluşur. Bu sembol pet şişeler, yoğurt kapları vb. gibi birçok plastik nesne üzerinde karşımıza çıkmaktadır.
Bu sembol hem tüketicinin bilinçlenmesi açısından, hem de geri dönüşümcülerin plastiği ayırt edebilmesi açısından tek tip bir kodlama sistemidir. Bu kod ilgili ürün içerisinde hangi plastiğin kullanıldığı hakkında bilgi vermektedir.
Aşağıdakiler bu kodlama sistemine göre farklı plastik türleridir;
1 numara ile kodlananlar; Bu plastik Polietilen tereftalat (PET) ve geri dönüşümü en kolay olanıdır. Pet su şişeleri, ve ilaç kaplarında kullanılır. Bu plastikler, kışlık paltolar, uyku tulumları ve can yeleklerinin elyaf dolgusunun yapımında kolayca geri dönüşebilirler.
2 numara ile kodlananlar; Yüksek yoğunlukta bir Polietilenden (PEHD) yapılmıştır. Bunlar, deterjan ve şampuan şişeleri, süt kapları yapmak için kullanılır. Bu tip plastikler halat boru ve oyuncak yapmak için geri dönüştürülür.
3 numara ile kodlananlar; Polivinil klorürden (PVC) yapılmıştır. Genellikle duşa kabinlerde, pencere ve kapılarda plastik borular ve otomobil parçalarında kullanılmaktadır.
4 numara ile kodlananlar; Düşük yoğunluklu Polietilenden (PEBD) üretilen parçalara girer. Bunlar kuru temizleme torbası ve çöp torbası yapımında kullanılır.
5 numara ile kodlananlar; Polipropilenden (PP) yapılmıştır. Bu plastik türü, mikrodalgalı kaseler ve şişe kapakları yapımında kullanılmaktadır.
6 numara ile kodlananlar; Polistirenden (PS) yapılmıştır. Strafor olarak da bilinen bu plastik, etlerin koyulduğu tabaklar, tabak, çatal, kaşık gibi sora takımları yapımında kullanılır. Sert köpük yalıtımında ve bir çok öğede geri dönüştürülerek kullanılmaktadır.
7 numara ile kodlananlar; 1-7 arasındaki kategorilere girmeyen plastiklere bu numara verilir. Bunların geri dönüşümü çok zordur ve toplanmaz.
Bunlar geri dönüşüm kolaylığına göre sınıflandırılmış farklı plastik türleridir. Bunlar arasında 1, 2 ve 6 sayıları sıkça toplanılandır. 3,4 ve 5 sayıları düzenli bir şekilde geri dönüştürülemezler.
Üzerinde numara olmayan plastik ürünler geri dönüşüme uygun değildir. Doğayı korumak adına lütfen bunları kullanmayalım.
