Dağıtım Transformatörleri ve Özellikleri

Dağıtım transformatörleri, elektrik enerjisinin yüksek gerilimden alçak gerilime düşürülmesini sağlayan dönüştürücü elemandır.Dağıtım transformatörlerinin çeşitlerini, özelliklerini ve bir transformatörü oluşturan parçaları bu makalede öğreneceksiniz.

Transformatörün primer sargısına bir alternatif akım uygulandığında bobinler içinde bulunan demir nüve bir manyetik akı oluşturur ve dolaşmaya başlar.Bu akı,demir nüvenin diğer bacağında bulunan sekonder sargıda manyetik indüksiyon yoluyla gerilim indükler.

Primer ve sekonder sargılar arasında fiziki bir bağ yoktur.Üç fazlı transformatörlerin çalışma prensibi tek fazlı transformatörlerin aynısıdır.Sargılarda indüklenen gerilimler arasında 120 derece faz farkı vardır.

Dağıtım Transformatörlerinin Tipleri

1- Yağlı Tip Transformatörler

Üç fazlı, yağa daldırılmış, genleşme depolu, anma gerilimi 36 kV’a kadar olan YG/AG transformatörleridir.

Yağlı Tip  Transformatörlerin Ekipmanları

Ana Tank

İçinde nüve,sargılar,kademe değiştiricive yağın bulunduğu kısımdır.

Demir Nüve

Manyetik akı dolaşımını sağlayan kısım.

Primer Sargılar

İnce kesitli iletkenlerden oluşur ve çok spirlidir. Transformatörler’in YG giriş kısmıdır.

Sekonder Sargılar

Kalın kesitli iletkenlerden oluşur ve az spirlidir. Transformatörler’in AG çıkış kısmıdır.

İzolasyon Yağı

Sargılar arası ve gövde ile tank arası izolasyonu sağlar.Transformatörler’in sargılarını soğutmaya yarar.

Rezerve Tankı

Yağ genleşme tankıdır.Trafo tankı içerisindeki yağ,trafonun yüküne ve ortamın sıcaklığına göre ısınır ve soğur.Yağın ısınması sonucu hacmi genişler.Bu genleşen yağ,tank tamamen kapalı ise büyük bir basınçla tankı patlatır.Buna engel olmak için bir rezerve tankı ,ana tank üzerine koyulur ve irtibat borusu ile irtibatlandırılır.Rezerve tank büyüklüğü ana tanka göre 1/10 oranındadır.

Teneffüs Tertibatı

Hacim değişimlerinde oluşan basınçlı havanın dışarı atılabilmesi ve vakum oluştuğu zaman dışarıdan hava alması gerekir.İşte trafolarda bu görevi teneffüs tertibatı yapar.bu elemanlarda havanın rutubetini alması için silikajel kullanılır.

Yağ Seviye Göstergesi

Rezerve tankında bulunan yağın seviyesini gösterir.

Radyatör

Transformatör yağının soğutulmasına yarar.

YG/AG Buşingi

YG ve AG fazlarının bağlantı yerleridir.

Ark Boynuzu

Transformatör’ün izolasyonuna zarar verecek gerilim yükselmelerine karşı transformatörü koruyan elemandır.

Termometre

Transformatör’ün sıcaklık derecesini gösterir,sıcaklık yükselmesi durumunda önce fanları çalıştırır dahada yükselirse trafoyu devreden çıkarır.

Gerilim Kademe Komitatörü

YG Gerilim seviyesini ayarlamaya yarar.

Taşıma Kancaları

Transformatör’ün montaj ve demontaj işlemlerinde kaldırılması için kullanılır.

Tekerlekler

Transformatörü taşımaya yarar.

Transformatörün Yapısı

1. Yağ doldurma ağzı
2. Yağ boşaltma tapası
3. Boşta kademe değiştirici
4. Kaldırma kulakları
5. Termometre cebi
6. Yağ boşaltma vanası
7. Hava kurutucusu
8. işaret plakası
9. Topraklama terminalleri
10. Yağ seviyesi
11. Tekerlekler
12. YG Buşingleri
13. AG Buşingleri

2- Hermatik Transformatörler

Hermatik dağıtım transformatörleri tabii soğutmalı,yağlı,üç fazlı,genleşme deposuz,36 kV’a kadar standart tiplerde imal edilirler.Hermatik trafoların kazanlarındaki “dalga duvarları”gerekli ısıyı atabilecek, yağ genleşmelerini ve büzüşmelerini karşılayabilecek elastiki yapıya sahiptir.

Hermatik trafoların en önemli özelliği izolasyon yağının hava ile temasının önlenmiş olmasıdır.Bu özellik izolasyon yağının izole özelliğinin bozulması halinde oluşacak arızaların önüne geçilmesini sağlar.

Yağ genleşme deposunun olmaması nedeniyle daha küçük hacimlerde imal edilen trafolar yer açısından,özellikle dahili tiplerde önemli avantaj sağlar.

3- Kuru Tip Transformatörler (EPOKSİ REÇİNELİ)

Yüksek gerilim dağıtım şebekelerinde kullanılmak üzere üç fazlı ,gerilimi 36 kV’a ve anma gücü 1600 kVA’ya kadar olan sargıları dökme reçine ile örtülmüş kuru tip YG/AG dağıtım transformatörleridir.Sadece bina içerisinde (dahili) kullanılırlar.